Generalnie umownie przyjęto, że o wcześniaku możemy mówić w momencie, kiedy przychodzi na świat przed 37 tygodniem ciąży. Oczywiście od tej umowy bywają również pewne odchylenia, przykładem jest sytuacja w której lekarze nie znają dokładnej daty ostatniej miesiączki kobiety, a okazuje się, że dziecko ma bardzo niską masę urodzeniową i cechy wcześniacze. Poza oczywiście faktem, że mamy umowną górną granice, jest jeszcze podział na skrajne i ekstremalnie skrajne wcześniaki. O skrajnych wcześniakach mówimy wtedy, kiedy przychodzą na świat przed 28 tygodniem ciąży. Ekstremalne wcześniaki urodzone zostały przed 25 tygodniem. Tu dodam, że podział ten został wprowadzony w życie dopiero w roku 2011. Przedtem o skrajnych wcześniakach mówiono wtedy, kiedy na świat przychodziło dziecko przed ukończonym 32 tygodniem – dlatego Jaś (urodzony na przełomie 30/31tc – ze względu na dwie daty porodu!) ma w kartach jeszcze stare wytyczne. Dzisiaj zajmiemy się z kolei późnymi wcześniakami, czyli dziećmi, które na świat przyszły między 34 a 36 tygodniu ciąży. Właściwie skupię się na naszym 35 tygodniu. START PÓŹNEGO WCZEŚNIAKA. Jeżeli dziecko przychodzi na świat z prawidłowo przebiegającej ciąży bez żadnych dodatkowych obciążeń (w tym wad genetycznych) i z prawidłowo przebiegającego porodu (zarówno siłami natury jak i cesarskiego cięcia) bez żadnych komplikacji, to właściwie widoczne są niewielkie różnice między późnym wcześniakiem a dzieckiem urodzonym w terminie. Ostatecznie gdyby dziecko przyszło na świat tydzień, lub dwa tygodnie później już nie byłoby nazywane wcześniakiem i byłoby dzieckiem terminowym, bez łatki. Dzieci urodzone w tych tygodniach mają już rozwinięte wszystkie narządy. Są więc gotowe do tego by pojawić się już na świecie. Mogą mieć niewielkie problemy z oddychaniem (zaleca się stosowanie w ciąży zagrożonej sterydów na rozwój płuc -ja takowe dostałam w 31-32tc). Późne wcześniaki mogą mieć problemy ze ssaniem, a dalej i problemy z ssaniem piersi, a kobieta problemy z laktacją (o karmieniu piersią późnego wcześniaka TU ). Kolejnym problemem może być utrzymanie ciepłoty ciała. Staś przez pierwsze dwa tygodnie potrzebował nieco większej ilości ubrań niż obecnie. Jak wiecie preferujemy w jego pielęgnacji bardzo cienką warstwę ubrań, często brak skarpetek a na spacerach brak czapki. Na początku czapkę miał nawet w domu. W 35 tygodniu Staś ważył aż 2595 gramów i mierzył całe 46 centymetrów. Sama waga powyżej 2 kilogramów jest naprawdę ważna i wszyscy rodzice dzieci urodzonych z wagą niższą niż 2 kilogramy, czy nawet niższą niż 1 kilogram wiedzą, co oznacza waga ponad 2 kilogramów. Aby dziecko wyszło do domu poza samodzielnym funkcjonowaniem bez maszyn (choć są skrajne przypadki gdzie dziecko wychodzi do domu z aparaturą), wcześniak musi mieć również masę równą, lub powyżej 2 kilogramów (czasem niektóre szpitale nieco zaniżają widełki i dziecko w dniu wypisu waży 1800-1900 gramów). Taka masa jest również potrzebna do zaszczepienia dziecka BCG, które dzieci terminowe otrzymują po urodzeniu, wcześniaki dopiero po uzyskaniu masy 2 kilogramów – oczywiście jeżeli nie ma przeciwwskazań. JAK DŁUGO NA INNYM ODDZIALE NIŻ MATKA? Staś dołączył do mnie w 3 dobie życie. Prawdopodobnie gdyby nie komplikacje przy cesarce byłby ze mną od samego początku – choć ze względu na przyczyny naszego przerwania ciąży i cesarki na zimno pewnie pierwsze godziny byłby na badaniach (między innymi w kierunku zakażenia wewnątrzmacicznego). Jego przedłużająca się 3 dniowa wizyta na neonatologii (kilka godzin na Intensywnej Terapii potem już na Opiece Pośredniej) miały charakter obserwacyjny, ponieważ przyszedł na świat z 1 punktem i musiał być wybudzany farmakologicznie z narkozy, która do niego dotarła podczas cięcia. Ostatecznie po wybudzeniu oddychał samodzielnie, był żywotny i nie potrzebował żadnej aparatury. Radził sobie świetnie, a po 1 punkcie i niefortunnym starcie zostały tylko przykre wspomnienia. W sumie bardziej ojca, niż moje, bo wybudzaliśmy się w równym czasie, więc największy kryzys mnie po prostu ominął. Dzieci, urodzone przed czasem są generalnie bardziej narażone na żółtaczkę, która wymaga hospitalizacji. Nas akurat to ominęło, bo żółtaczka Stasia była niewielka i mogliśmy po 5 dniach wyjść do domu bez dodatkowego naświetlania, a jego kolor i ewentualne odchylenia od normy kontrolowała raz w tygodniu niektórych zdjęciach z okresu noworodkowego Stasia widać, że ma nieco marchewkowy kolor skóry, który wpływał również na jego zachowanie – dużo spał, trzeba go było wybudzać na karmienie. To jak długo dziecko będzie przebywało na oddziale neonatologicznym jest również uwarunkowane czynnikami okołoporodowymi i ciążowymi. Znam wiele dzieci, które mimo już późnych tygodni ciąży przychodziły na świat w złym stanie ze względu między innymi na zamartwice. Wtedy hospitalizacja trwa dłużej, a matka z reguły wychodzi do domu sama, bez dziecka. Dziecko urodzone w terminie bez żadnych obciążeń w wywiadzie musi odbyć tylko i wyłącznie badanie bioderek. Wcześniak otrzymuje skierowanie na badanie bioderek, do okulisty, centrum rehabilitacji, poradni neonatologicznej, audiologa (w naszym przypadku wizyta miała charakter dodatkowej kontroli, ponieważ 1 punkt jest jednym z czynników ryzyka). Dodatkowo odwiedziliśmy chirurga dziecięcego, ponieważ Staszek miał dużą przepuklinę pępkową. Z przepukliną mieliśmy sporą przygodę, ponieważ chirurg oznajmił wszem i wobec, że ona się na pewno nie wchłonie i proponuje operacje pod narkozą, z kolei inni lekarze twierdzili, że chirurg jest niespełna rozumu i choć musieliśmy podjąć sami decyzję mając skrajnie różne opnie, również na temat plastrowania – przepuklina ostatecznie się wchłonęła … chirurga nie polecam, mimo iż został nam polecony, a pieniądze jakie wydaliśmy poszły w błoto. Poza tym mamy również kontrole u neurologa. Kolejna za 2 miesiące. Neurolog stwierdził u Staszka opóźnienie ruchowe i wnm (wzmożone napięcie mięśniowe). Ćwiczymy z nim 3 razy dziennie w domu, oraz raz w tygodniu u fizjoterapeutki metodą Bobath. Efekty są naprawdę bardzo duże. Oczywiście wszystko odbywa się na arenie prywatnych wizyt, za które płacimy … Robiliśmy też dodatkowe USG głowy, zalecone przez neurologa (Staszkowi szybko urosła głowa z 30 cm na starcie do 42 cm w wieku 3 miesięcy). 17 maja czeka nas kontrola w Poradni Neonatologicznej zaraz obok kliniki w której urodzili się chłopcy. Jeździliśmy tam z Jasiem i sądziłam, że moja noga nigdy więcej tam nie stanie … WIEK KORYGOWANY. U Stasia bardzo łatwo nam liczyć wiek korygowany, bo urodził się równiutki miesiąc przed planowaną datą porodu. Jednakże jeżeli chodzi o mnie, wiekiem korygowanym nie operuję na co dzień, operujemy tylko u lekarzy, a właściwie oni operują. Staś pięknie rośnie i równie pięknie się rozwija i niewiele (o ile w ogóle!) nie odstaje od swoich rówieśników urodzonych w terminie. Zaczął już podnosić głowę, przewracać się na boki, odwzajemnia świadomie uśmiech, niedawno zaczął wyciągać rączki do zabawek (choć jeszcze świadomie ich nie łapie). Rozwija się w swoim własnym tempie, a ja nie muszę o to tempo walczyć jak z Jasiem i to jest ta różnica w tygodniach ciąży … Dodatkowo waży już niecałe 7 kilogramów i ma ponad 60 centymetrów (zobaczymy ile waży 10 maja, bo mamy szczepienia na pneumokoki). Słowem – jest naprawdę super. KILKA PUNKTÓW DLA RODZICÓW. 1. Wasze dziecko nie musi robić tego w danym terminie co dziecko koleżanki czy sąsiadki. Ma prawo do własnego rytmu rozwoju, o ile nie odbiega to znacznie od normy. W wieku 4 miesięcy nie musi siedzieć, ani stać. Właściwie siedzące 4 miesięczniaki są naprawdę bardzo rzadkim zjawiskiem. Osobiście znam tylko jedno takie dziecko. Dodatkowo jego rozwój jest korygowany i zawsze ma w zapasie ten jeden miesiąc dodatkowy do posiadania nowych umiejętności. Grunt to stworzyć dziecku odpowiednie warunki do rozwoju. W tym brak przyspieszania rozwoju, które w efekcie ten rozwój cofają (zbyt szybkie sadzanie,stawianie, chodziki, skoczki itp.) 2. Karmienie piersią w przypadku wcześniakow jest możliwe, ale nie jest łatwe. Budowanie laktacji bez małego ssaka, za to z lakatatorem który ma choć trochę oszukać naturalny przebieg laktacji naprawdę nie jest niczym fajnym. Nie bójcie się prosić w szpitalach o pomoc, nie bójcie się w domu prosić o pomoc CLD, nawet jeżeli będzie to prywatna wizyta certyfikowanego doradcy, bo i tak wyjdzie to taniej niż miesięczny koszt nietaniej mieszanki. Dobrze jest jeszcze w ciąży (nawet prawidłowo przebiegającej) edukować się w tematach laktacyjnych. Szpitale bardzo często powodują w kobietach nie tylko wyrzuty sumienia, że same nie są w stanie podołać, ale też bardzo często przekazuje sprzeczne ze sobą informacje. Dodajmy do tego małego ssaka, który jednak ma problemy ze ssaniem i można przejść niezłe załamanie nerwowe. Problem, którego nie powinno być, ale jednak pojawia się często, zbyt często. Jeżeli jednak z jakichkolwiek przyczyn nie możesz karmić piersią, są specjalne mieszanki dla wcześniaków, a mleko powinno być dobrane razem z neonatologiem. 3. Drodzy rodzice! Choć wasze dziecko przyszło na świat przed czasem i na pewno wielu nie było przygotowanych na taki obrót sprawy (uwierzcie, ja ze Stasiem też nie!) to jednak to aż 34-36 tydzień ciąży! Dla rodziców skrajnych wcześniaków to tydzień-marzenie, a dzieci urodzone w tych tygodniach bardzo szybko spowodują, że zapomnicie o tych piekielnie niefortunnych chwilach. Troska o dzieci jest rzeczą naturalną, więc nie musicie bagatelizować tego, że waszemu dziecku na świat się spieszyło, jednakże niewiele więcej będzie u Was trosk niż w przypadku gdyby dziecko jednak urodziło się w terminie!