Japonia: Skazani na śmierć protestują. "Powiadamianie o egzekucji tego samego dnia jest nieludzkie" Małgorzata Krajewska. 5 listopada 2021, 11:01 FACEBOOK. X. E-MAIL. KOPIUJ LINK. W Japonii
Już zmierzch otulił więzienne mury Skazani śpią, akowscy tułacze. Szczęk rygli słychać ponury, Otwieram oczy i płaczę. Za kratami milkna drzewa. Dobrej nocy, słodko śpij! Kroki cichną - to "Grom" śpiewa: "O wolności złotej śnij". Jeszcze się tą nadzieją łudzili trzej skazańcy, wojenne druhy. Walcząc za Polskę los swój dzielili w modlitwie szukając otuchy. Świtem stanęli samotni tacy gdy padły strzały. Krwią zbroczyli więzienną ziemię nasi Rodacy, Dotyku śmierci czekając chwili. Ukradkiem nocą leżą pogrzebani... Krzyż prosty, ziemia szybko usypana. Żałobnym blaskiem księżyca żegnani, perłami łez mogiła ubrana... Świergotu ptaków nie słychać, dzień wstaje bardzo powoli Tylko tak ciężko oddychać... Tylko serce tak boli... Jerzy Matyla
Skazany na śmierć - S01E11 - Lektor PL.mp4. 325.1 MB. Dodał lidia70. 8 lata temu. Skazany na śmierć - S01E05 - Lektor PL - darmowy film online na koncie użytkownika zimny29. Tagi: Skazany na śmierć - sezon 1, Skazany na śmierć, Filmy i Seriale, zimny29.
Unici z Pratulina zostali skazani nie tylko na konfiskaty i śmierć, ale także na zapomnienie. Pamięć o męczennikach miała zginąć razem z nimi. Wbrew prześladowcom przetrwała i owocuje do dziś. W obronie pratulińskiej cerkwi zginęło dziewięciu mężczyzn. Kolejnych czterech zmarło w wyniku odniesionych ran. - Oprawcy nie oddali ich ciał krewnym. Początkowo leżały one przy świątyni. Potem, pod osłoną nocy, w tajemnicy zostały wywiezione na skraj lasu zwanego Wierzbinką. Zakopano je w dole głębokim na 1,5 metra. W „pochówku” nie uczestniczył nikt z miejscowych, ale w jakiś sposób zapamiętano to miejsce - opowiada ks. kan. Jacek Guz, kustosz pratulińskiego sanktuarium. - Dół miał wymiary 13x3,5 m. Był zrównany z ziemią. Mimo to stał się miejscem modlitwy. Po odzyskaniu niepodległości postawiono tam pomnik, na którym wyryto napis: „Tu spoczywają ciała męczenników, którzy dnia 24 stycznia 1874 roku w Pratulinie oddali życie w obronie wiary, Kościoła i polskości. Módlmy się o wyniesienie ich na ołtarze”. Do 1990 r. grób pozostał nienaruszony. Nikt go nie otwierał. Ekshumacja odbyła się 18 maja. Szczątki przeniesiono do kościoła. W 2014 r. relikwie złożono w nowym sarkofagu, który umieszczono pod ołtarzem. Pierwszy sarkofag jest dziś pusty. Stoi w kościółku - martyrium na pozostałościach fundamentów cerkwi, której bronili męczennicy - dodaje. Godnie i ze czcią Od ekshumacji minie w tym roku 31 lat. - Była ona jednym z etapów procesu beatyfikacyjnego. Stronę kościelną reprezentowali wtedy bp Wacław Skomorucha, o. Gabriel Bartoszewski i ks. Zdzisław Młynarski. Mnie przypadła rola notariusza - wspomina ks. prałat Mieczysław Głowacki. - Obok kapłanów była również grupa lekarzy różnej specjalności oraz pratulińscy parafianie. Na miejscu stawiliśmy się rano. Było nam znane. Od lat mówiło się, że to właśnie tam, przy lesie, w pobliżu dawnego cmentarza unickiego spoczywają nasi męczennicy. Rozpoczęliśmy od modlitwy. Potem wbito łopaty. Po jakimś czasie zaczęto wydobywać kości. Każdą opisywano. Znaleziono 13 czaszek i tyleż samo par kości udowych. Uwagę lekarzy zwróciła np. jedna z czaszek, na której zaobserwowano wgniecenie spowodowane jakimś twardym narzędziem. Po zakończeniu prac podpisano stosowny protokół. Kości zostały złożone w drewnianym sarkofagu i zawiezione do kościoła. Umieściliśmy je niedaleko wejścia do świątyni. Nie można było złożyć ich bliżej ołtarza, bo przecież męczennicy nie byli wtedy jeszcze beatyfikowani. Stojąc nad otwartym grobem, staraliśmy się zachowywać odpowiednią atmosferę, zachowywać się godnie i ze czcią - podkreśla ksiądz prałat. Pamięć była zawsze W gronie uczestników ekshumacji znalazł się także pochodzący z parafii Pratulin ks. Franciszek Klebaniuk. - Byłem wtedy w klasie maturalnej. Bardziej skupiłem się jednak na ekshumacji Konrada Greczuka, który przez lata zbierał relacje o męczeństwie unitów i przekazywał wieści o misjach. Przeprowadzono ją tego samego dnia. Szczątki K. Greczuka złożono na obecnym cmentarzu. Niedawno ekshumowano je kolejny raz i pochowano na przykościelnym placu - wyjaśnia. - Co do ekshumacji męczenników, ich kości znaleziono w miejscu, które od lat wskazywano jako ich grób. Szczątki znajdowały się na różnych głębokościach. Ich układ wskazywał, że błogosławieni zostali pochowani bez trumien, bezładnie i bez czci. Początkowo ich grób nie był oznaczony. Ogrodzenie pojawiło się dopiero po wojnie. Podczas procesu pytano nas o kult męczenników. Chciano potwierdzić, że ludzie pamiętają o nich i modlą się przez ich wstawiennictwo. Kiedy byłem dzieckiem, moja babcia Agata wysyłała mnie na miejsce męczeństwa, gdzie dawniej stała unicka cerkiew. Prosiła, bym przyniósł jej stamtąd trochę ziemi. Z wiarą i czcią dosypywała ją do herbaty. Była przekonana, że ta ziemia jest przesiąknięta krwią unitów. Wierzyła, że męczennicy mają moc wyprosić nam u Boga potrzebne łaski i zdrowie. Pamiętam, że teren po cerkwi był zadbany i ogrodzony. Wszyscy wiedzieliśmy, że właśnie tam zginęli męczennicy. Na Boże Ciało stawialiśmy tam ołtarz - opowiada ks. F. Klebaniuk. Konno, jak dawniej Wspomnieniami zgodziła się podzielić z nami również Józefa Kowaluk z Pratulina. - Ekshumację poprzedziły przygotowania. Ksiądz proboszcz prosił o przyniesienie białych prześcieradeł, którymi zaścielono stoły, na których składano wydobyte kości. Prosił też o zgromadzenie węgla drzewnego z pieców chlebowych. Był potrzebny do sarkofagu. Kości złożono w miedzianej trumnie, którą umieszczono potem w drugiej, dębowej. Węgiel posłużył do wypełniania przestrzeni między jedną a drugą „skrzynią” - tłumaczy pani Józefa. Podkreśla, że ekshumacja trwała od rana do popołudnia. - Lekarze pokazywali nam wydobyte kości i tłumaczyli, które należą do młodego, a które do starszego mężczyzny. Jedna z czaszek miała kompletne uzębienie; należała zapewne do najmłodszego męczennika. Kości dokładnie oczyszczano z ziemi. Po zliczeniu i opisaniu złożono je w sarkofagu. Obecny przy ekshumacji o. Gabriel Bartoszewski zasugerował, by przewieźć je do kościoła konno, jak za czasów naszych męczenników. Miał rację, przecież nasi błogosławieni byli wieśniakami i posługiwali się końmi. Sarkofag przywieziono do kościoła i odkryto. Wszyscy, po kolei, podchodziliśmy do niego i oddawaliśmy cześć znajdującym się w nim relikwiom. Potem został zapieczętowany i ustawiony na przygotowanym wcześniej miejscu. Tego nie da się zapomnieć! - przekonuje pani Kowaluk. Tego nigdzie nie było! Nasza rozmówczyni podkreśla, że męczennicy zostali pochowani poza poświęconą ziemią. - Wiem o tym nie z książek, ale z przekazów. Pochówek pod lasem świadczył o pogardzie Kozaków względem naszych unitów. Za sprzeciw wobec cara chcieli ich ukarać nawet po śmierci. Zakopano ich poza cmentarzem, na drodze. W obronie cerkwi zginęło dziewięciu unitów. Czterech zmarło wskutek ran. Proszę pamiętać, że dogorywali w męczarniach. W tamtym czasie nie było środków przeciwbólowych, tak jak dzisiaj. Pamiętam procesję z sarkofagiem. Męczennicy wracali do nas godnie, w modlitwie; wracali do kościoła, a więc do źródła z którego czerpali siły. Dla naszej społeczności było to ogromne wydarzenie, cały czas się o tym mówiło. Podchodziliśmy do tego także emocjonalnie. Przecież czegoś takiego nie było nigdy w dekanacie, ba, w całej diecezji! Był maj, ale ludzie rzucili swoją robotę i przyszli do grobu. Kult męczenników był u nas silny. Ludzie modlili się do nich i brali ziemię z miejsca ich śmierci. Wiem, że nasi błogosławieni nie uzdrawiają, to Bóg uzdrawia, ale oni ciągle proszą Go o to, czego potrzebujemy. Bóg ciągle uzdrawia za ich przyczyną - podsumowuje pani Józefa. Echo Katolickie 13/2020 opr. mg/mg
Zaprzyjaźnione i polecane chomiki (53) sezon 3 • Prison Break Skazany na śmierć • pliki użytkownika Angel_of_Edward przechowywane w serwisie Chomikuj.pl • Skazany Na Śmierć S03E13. [Lektor PL].avi.zip, Skazany Na Śmierć S03E12. [Lektor PL].avi.zip.
Łukasz, sługa Mukwenda, szefa dystryktu Singo, urodził się w Gomba i należał do klanu Siluro. Był synem Makwanga, który wykazywał się tak wielką mądrością i tak dużym doświadczeniem, że wiele osób przychodziłio do niego, prosząc o radę. Miał około szesnastu lat, kiedy udał się do Mitiyana wraz ze swoim bratem Makwanga. Banabakintu postanowił pozostać w Mitiyana i wstąpił na służbę Mukwenda, który mianował do szefem w Kiwanga. Był odpowiedzialny za przyjmowanie gości i spełnianie, jeśli byłio to możliwe, ich próśb. Tam poznał Mulumba i zostali wielkimi przyjaciółmi. Obaj towarzyszyli Mukwenda, kiedy wyjeżdzał do stolicy i przy jednej z takich okazji Łukasz poznał protestanckich misjonarzy. Banabakintu miał około trzydziestu lat. Zachęcony przez Mulumba, zaczął uczęszczać na lekcje dawane przez misjonarzy katolickich i na słuchanie Słowa Bożego. Nawrócił się na wiarę katolicką i przyjął chrzest 28 maja 1882 roku. Nieco później wziął na siebie zadanie nauczania katechumenów w Mitiyana. Łukasz był szefem wioski i znawcą sztuki rybołówstwa i budowy statków, dlatego też został odpowiedzialnym za flotę króla. Jako przywódca wspólnoty chrześcijańskiej w Mitiyana i osoba odpowiedzialna i wpływowa, Banabakintu bardzo szybko ściągnął na siebie gniew króla. Był przekonany, że wyrok już zapadł i chciał pożegnać się ze swymi rodzicami. Ci, zdziwieni, powiedzieli: – Mówisz, że przychodzisz pożegnać się; czyżby cię mianowano przełożonym w jakimś odległym miejscu? – Idę, aby przygotować wam miejsce w niebie – odpowiedział. Pozostawił ich płaczących i poszedł pożegnać się ze swym rodzenstwem. Ci usiłowali odwieść go od decyzji, ale on pozostawał głuchy na ich prośby. – Śmierć dla mojej religii – powiedział im – liczy się najbardziej i jest tym, czego chcę. Swemu bratu Kiggwe podarował chusteczkę i radosny pożegnał się z pozostałymi osobami, które płakały. Nastepnie udał się do Singo i powiadomił swego przyjaciela Noego o tym, co może się wydarzyć. Później poszedł do domu Cyprina Kamya i rozmawiał z nim o męczeństwie. 26 maja Łukasz przybył do stolicy. Aresztowany razem z Maciejem Mulumba, został zaprowadzony do Mengo, gdzie spotkał Andrzeja Kiwanuka. Kiedy jeden ze strażników poszedł szukać Andrzeja, Łukasz powiedział do towarzyszy: – Przyjaciele, nadeszła chwila rozstania. Maciej i Łukasz odpowiedzieli: – Odwagi, umrzemy za naszego Pana! Dwaj przyjaciele zostali doprowadzeni przed katikiro i skazani na spalenie żywcem. Przed śmiercią Maciej spojrzał na Łukasza i powiedział do niego: – Do zobaczenia, spotkamy się i zobaczymy w niebie! – Tak – odpowiedział Łukasz. Szybko będziemy razem i już na zawsze! Łukasz szedł swą drogą, aż spotkał się z pozostałymi męczennikami, którym opowiedział o śmierci Macieja. Został spalony żywcem 3 czerwca 1886 roku. Miał około trzydziestu pięciu lat. Nawigacja wpisu
Całym naszym istnieniem jesteśmy wplątani w tę walkę. Naszymi sympatiami, naszymi codziennymi wysiłkami wyciągamy siebie w stronę życia. Ale de facto jesteśmy skazani na śmierć. Popatrzmy bliżej w oczy tej naszej śmierci, temu naszemu na śmierć skazaniu. Czymże ona jest?
W katowickiej Katedrze pod przewodnictwem abp. Wiktora Skworca świętowano Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego. Uroczystość wpisuje się w przygotowania do beatyfikacji Sługi Bożego ks. Jana Wiktor Skworc przypomniał w homilii, że do obozu w latach 1940-45 trafiło ponad duchownych z całej Europy. Największą grupę stanowili duchowni z okupowanej Polski, bo było ich ok. 1800. Połowa z nich nie przeżyła obozu. Jednym z tych, którzy przeżyli był ks. bp Ignacy słowie skierowanym do wiernych metropolita katowicki wspominał też wydarzenia z Warszawy z 2002 roku. Trwało wtedy zebranie plenarne Konferencji Episkopatu Polski. Wtedy biskup diecezji koszalińskiej Ignacy Jeż (późniejszy kardynał nominat), wniósł petycję, aby dzień 29 kwietnia, datę wyzwolenia obozu w Dachau, ustanowić Dniem Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego. Jak podkreślał abp Skworc - wniosek został 2010 roku, kiedy trwał ogłoszony przez papieża Benedykta XVI-go Rok Kapłański, polscy biskupi świętowali m. in. na Jasnej Górze pielgrzymując do Czarnej Madonny. - Nasuwało się pytanie – jakie votum – poza darem ofiarnej, codziennej posługi duszpasterskiej zaniesie duchowieństwo polskie przed tron Jasnogórskiej Królowej Polski. Odżywa pamięć o wszystkich duchownych ofiarach dwóch totalitarnych systemów – hitlerowskiego i sowieckiego; o 108 beatyfikowanych i o większości, niebeatyfikowanej przez Kościół, ale i niezapomnianej - wspominał zrodziła się inicjatywa Księgi upamiętniającej wszystkie osoby duchowne, które w latach II wojny światowej oddały życie za Kościół i Ojczyznę. Wówczas przełożeni i klerycy tarnowskiego seminarium przygotowali Księgę Pamięci, która zawiera prawie trzy tysiące (2947) nazwisk księży, misjonarzy, a także alumnów i braci zakonnych, którzy zginęli w obozach koncentracyjnych, łagrach sowieckich, na zesłaniu na Wschodzie, czy podczas pełnienia posługi misyjnej. - Wszystkie imiona i nazwiska pisane są ręcznie, atramentem na białych kartach papieru przez alumnów; poszczególne strony różnią się charakterem pisma, wskazując pośrednio na indywidualne i różnorodne losy duchownych – męczenników II wojny światowej - wskazywał tak powstała „Księga upamiętniająca kapłanów którzy zginęli z rąk hitlerowców w czasie II wojny światowej oraz tych którzy zostali skazani na śmierć przez reżim komunistyczny tak w czasie wojny jak i również po jej zakończeniu a także misjonarzy męczenników, alumnów i braci zakonnych”. 1 maja 2010 r. została ona złożona w darze na Jasnej Górze podczas Ogólnopolskiej Pielgrzymki przypomina metropolita katowicki, drugim darem dołączonym do Votum Kapłanów Polskich była urna z ziemią z miejsc naznaczonych męczeństwem polskiego duchowieństwa. - Widnieją na niej następujące miejscowości: Auschwitz-Birkenau, Dachau, Katyń, Moskwa, Nikolsk, Nyrolsk, Sachsenhausen i Sztum - księdze tej na stronie 72, pod numerem 1473 odnajdziemy nazwisko i imię: ks. Jan Macha, diecezja katowicka, zmarły w 1942 r. - Nie został beatyfikowany w 1999 r. razem z katowickimi męczennikami ks. Emilem Szramkiem i ks. Józefem Czempielem. Nie był też zapomniany. Niejako – w swoim czasie upomniał się o sobie, bo każdy Święty ma swój czas! - mówił arcybiskup wskazując, że beatyfikacja ks. Machy planowana jest na 17 października tego homilii hierarcha odniósł się do tego, jak wyglądała droga Sługi Bożego do męczeństwa, czyli śmierci pod gilotyną w katowickim więzieniu w pierwszych godzinach 3 grudnia 1942 r. - Po wybuchu II wojny światowej – dostrzegł na Górnym Śląsku jej cywilne ofiary – rodziny, młodzież i dzieci pozbawione ojców, a co za tym idzie i środków do życia; dostrzegł strach paraliżujący sąsiadów, a nawet krewnych i zaczął organizować pomoc charytatywną - podkreślał dodając, że wokół młodego księdza zebrała się młodzież, harcerze, studenci, którzy "rozsiewali dobro" i "przynosili światło nadziei."Metropolita przypomniał, że we wrześniu 1941 roku misja ks. Machy została brutalnie przerwana. Został aresztowany, umieszczony w więzieniu, w końcu skazany na karę śmierci. 138 dni czekał na wykonanie wyroku. - W tej sytuacji błogosławił Boga, próbował odkryć, jaki jest Boży plan i modlił się - podkreślał metropolita Jan Macha, kapłan diecezji katowickiej, zginął 3 grudnia 1942 roku. Jego ciało spalono w krematorium obozu w Skworc na koniec homilii zacytował ostatnie zdanie z dzisiejszej Ewangelii: „To jest wolą Ojca mego, aby każdy kto widzi Syna i wierzy w Niego, miał życie wieczne. A Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” ( J,6, 40) zaznaczając, że jest to idealny komentarz do życia ks. Jana Machy.
Skazany na śmierć - S04E05 - Lektor PL.mp4. 602.6 MB. Dodał lidia70. 8 lata temu. Skazany na śmierć - S01E06 - Lektor PL - darmowy film online na koncie użytkownika zimny29. Tagi: Skazany na śmierć - sezon 1, Skazany na śmierć, Filmy i Seriale, zimny29.
Skazany na śmierć tłumaczenia Skazany na śmierć Dodaj Prison Break Tak czuje się człowiek skazany na śmierć. So fühlte es sich an, hingerichtet zu werden. Literature Na różne sposoby można być skazanym na śmierć. Man kann auf allerlei Arten zum Tode verurteilt sein. Literature On i wielu innych skazanych na śmierć na Dzierżyńskiej. Und viele andere, die an der Dserschinskaja zum Tod verurteilt wurden. Literature Skazani na śmierć zamieszkują cały ten budynek, są ich tuziny, a może i setki, cela przy celi. Es ist ein ganzes Haus, in dem sie leben, diese zum Tode Verurteilten, Dutzende, vielleicht Hunderte, Zelle an Zelle. Literature Trzej mężczyźni skazani na śmierć w ogniu wychodzą z niego bez szwanku! Den drei Männern, die zum Tod durch Verbrennen verurteilt wurden, fügen die Flammen nicht den geringsten Schaden zu. jw2019 Ale w żadnym wypadku nie wydam go żadnemu trybunałowi, który mógłby go skazać na śmierć. Aber ich werde ihn keinesfalls an ein Tribunal ausliefern, das ihn in den Tod schicken könnte. Literature A może wolisz, żeby i ciebie aresztowali i skazali na śmierć? Oder willst du, dass sie auch dich gefangen setzen und zum Tode verurteilen? Literature Ile z tych osób zostało skazanych na śmierć? Wie viele von denen waren zum Tode verurteilt? Na procesie został uznany za winnego i skazany na śmierć! Vor Gericht wurde er für schuldig befunden und erhielt die Todesstrafe. Literature Cinder – Lunarka, cyborg, zbieg – którą skazał na śmierć. Cinder– eine Lunarierin, ein Cyborg, eine Entflohene, die er mehr oder weniger zum Tode verurteilt hatte. Literature Natychmiast pojmano Huarcę i skazano na śmierć. Huarca wurde sogleich gefangen genommen und zum Tode verurteilt. Literature Leopold Domberg został uznany za winnego dezercji i skazany na śmierć. Leopold Domberg war der Desertion für schuldig befunden und zum Tode verurteilt worden. Literature Nie chcąc jednak narażać na szwank swej kariery politycznej, uległ żądaniom tłumu i skazał na śmierć niewinnego człowieka. Dennoch gab er der Menge nach und ließ einen Unschuldigen zu Tode bringen, um seine politische Laufbahn nicht zu gefährden. jw2019 A Maciuś tak był traktowany, jak skazany na śmierć. Und Hänschen wurde wie ein zum Tode Verurteilter behandelt. Literature Niczym skazany na śmierć, który spogląda na zegarek tuż przed egzekucją. Es war wie bei einem zum Tode Verurteilten, der immer noch auf die Uhr schielt. Literature Większość skazanych na śmierć ostatecznie chce oczyścić sumienie przed egzekucją. Die meisten zum Tode Verurteilten möchten doch vor der Hinrichtung ihr Gewissen erleichtern. Schwytali ją i skazali na śmierć za uprawianie czarów. Sie nahmen sie gefangen und verurteilten sie als Zauberin zum Tode. Literature Dotyczy: Nigerii - skazania na śmierć kobiety Betrifft: Nigeria — Verurteilung einer Frau zum Tode EurLex-2 Nawet jeśli egzekucja zostanie odwołana w ostatniej chwili, człowiek skazany na śmierć już nigdy nie będzie taki sam. Auch wenn die Hinrichtung im letzten Moment abgesagt wird, ist der Mann, der da sterben sollte, nie wieder derselbe. Literature Oddanie mu ich było by kompletnie nie fair i prawdopodobnie skazaniem na śmierć. Sie ihm zurückzugeben wäre absolut unfair und wahrscheinlich ein Todesurteil. - Loren Smith i Vince Margolin zostali skazani na śmierć, żeby Alan Moran mógł zostać prezydentem. « »Loren Smith und Vince Margolin sind zum Tode verurteilt, damit Alan Moran Präsident werden kann. Literature ... Skazani na śmierć... ... zum Tode verurteilt... Sprawiedliwość wymaga, by za swą zbrodnię zostali skazani na śmierć. Die Gerechtigkeit verlangt, sie zur Strafe für ihr Verbrechen hinzurichten. Literature Tej samej nocy został oskarżony o bluźnierstwo i skazany na śmierć. Noch in derselben Nacht wurde er der Gotteslästerung beschuldigt und zum Tode verurteilt. LDS / Został osądzony i skazany na śmierć. Er wurde verarscht, für schuldig befunden und zu Tode verurteilt. Najpopularniejsze zapytania: 1K, ~2K, ~3K, ~4K, ~5K, ~5-10K, ~10-20K, ~20-50K, ~50-100K, ~100k-200K, ~200-500K, ~1M
Skazany na śmierć. Maciej Blatkiewicz. UWAGA, recenzja zawiera spoilery! Lincoln Burrows zostaje skazany na śmierć za zabicie brata wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych. Prawda jest jednak taka, że ktoś go wrobił. W wersję Burrowsa uwierzył jego brat - Michael Scofield. Zbieg okoliczności spowodował, iż to on projektował więzienie
Michael Rockefeller miał zostać zjedzony przez papuaskich kanibali. O tej historii mówił cały świat. Co tak naprawdę wydarzyło się w 1961 roku? Michael Rockefeller, świeżo upieczony absolwent wydziału antropologii Uniwersytetu Harvarda, wyruszył w 1961 roku do Papui na zlecenie ojca. Nelson Rockefeller, burmistrz Nowego Jorku, polecił mu zgromadzić kolekcję sztuki plemiennej dla ufundowanego przez rodzinę nowojorskiego Metropolitan Museum of Art. Po kilku miesiącach spędzonych w Dolinie Baliem Michael pojechał na południe wyspy ku wybrzeżu Morza Arafura. To tereny plemienia Asmatów, które cieszyło się opinią najbardziej wyrafinowanych rzeźbiarzy Oceanii, ale także łowców głów i kanibali. Wcześniej do kolekcji Rockefellerów trafiały przypadkowe dzieła sztuki z Papui, zbierane przez oficerów wojska, urzędników kolonialnych i nielicznych misjonarzy. Ustalenie pochodzenia tych eksponatów było często niemożliwe. Dlatego Michael postanowił zrobić coś, czego nikt przed nim nie dokonał – dotrzeć do samego źródła. Ruszył do „jądra ciemności”. Sztuka plemienna Papuasów z kolekcji Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. fot. DEA / ARCHIVIO J. LANGE / Contributor / Getty Images Przez kilka miesięcy podróżował po asmackich wsiach, zbierając i dokumentując sztukę oraz wowipitsj (rzeźbiących w drewnie). Potem wypłynął w stronę Wybrzeża Kazuarin. 17 listopada 1961 roku, kilka kilometrów od brzegu, wzburzone fale przewróciły kilkunastometrowy katamaran. Na pokładzie był Michael Rockefeller i holenderski antropolog Rene Wassing oraz lokalni przewodnicy, którzy od razu popłynęli wpław po pomoc. Ta jednak nie nadchodziła. Po dwóch dniach dryfowania łódź oddaliła się 20 km do brzegu. Zniecierpliwiony Michael postanowił popłynąć do brzegu wpław. Był młody, silny i wierzył, że w kilkanaście godzin dotrze do celu. Na wszelki wypadek obwiązał się liną, do której przytroczone były dwa kanistry po paliwie. Wczesnym rankiem ruszył w stronę majaczącego na horyzoncie lądu. Po kilkudziesięciu minutach zniknął towarzyszom z oczu i ślad po nim zaginął. Zaginiony milioner Dzisiaj, w dobie telefonów komórkowych, GPS i łączności satelitarnej, trudno wyobrazić sobie taką sytuację. Jednak ponad pół wieku temu mimo wyznaczenia nagrody i zorganizowania trwającej wiele miesięcy akcji poszukiwawczej, w którą zaangażowały się setki osób, nie udało się trafić na ślad zaginionego antropologa. Mnożyły się spekulacje – nikt nie chciał uwierzyć, że Michael Rockefeller po prostu utonął w płytkich przybrzeżnych wodach. Bardziej prawdopodobne wydawało się, że padł ofiarą rekina lub jednego z potężnych słonowodnych krokodyli różańcowych, wówczas często spotykanych w tych wodach. Sugerowano też, że antropolog w otoczeniu tubylców zaszył się w głębi dżungli, niczym Kurtz, bohater „Jądra ciemności” Josepha Conrada, albo zginął z rąk kanibali. Żaden z wariantów nie znalazł jednak potwierdzenia w faktach i w 1964 roku Michael Rockefeller został uznany za zmarłego. Przez dekady jego legenda przyciągała do Papui awanturników i łowców przygód. Ponoć pod koniec lat 70. rodzina Rockefellerów wynajęła prywatnego detektywa, któremu w jednej z wiosek Asmatów udało się wymienić silnik do łodzi za trzy czaszki białych. Miejscowi utrzymywali, że to szczątki jedynych trzech białych, jakich zabito i zjedzono w tym rejonie. Czy jedna z nich należała do zaginionego antropologa i czy znalazca otrzymał ćwierć miliona dolarów nagrody za jej przywiezienie do Stanów Zjednoczonych – nie wiadomo. Rockefellerowie nigdy nie potwierdzili ani nie zdementowali tych pogłosek. Znani z praktyk kanibalistycznych Asmatowie żyją w indonezyjskiej części Nowej Gwinei. / fot. Arne Hodalic/CORBIS/Corbis via Getty Images Wzmianki o śmierci Rockefellera pojawiają się we wspomnieniach Tobiasa Schneebauma, kolekcjonera sztuki, który spędził pod koniec lat 70. wiele miesięcy na terenach Asmatów, żyjąc wśród miejscowych i kontynuując pracę Michaela. Ponoć w jednej ze wsi Schneebaum spotkał wojowników, którzy przyznali się do udziału w zabiciu i zjedzeniu białego antropologa. Biorąc pod uwagę kultywowane przez Asmatów tradycje, wersja ta wydawała się wielce prawdopodobna. Kim są Asmatowie? Jako pierwszy Asmatów opisał James Cook w dzienniku z wyprawy w 1770 roku. Jego okręt zakotwiczył u ujścia rzeki Kuti. Dwie łodzie pełne ludzi wyruszyły na poszukiwanie źródła słodkiej wody. Marynarze natknęli się na flotyllę dłubanek wypełnionych uzbrojonymi wojownikami – doszło do potyczki, w której od strzał zginęło 20 ludzi Cooka. Przez następne stulecia nieprzyjazny teren, uciążliwy klimat i ponura sława bezlitosnych łowców głów skutecznie zniechęcały kogokolwiek do prób nawiązania kontaktu i wypraw w ten rejon. Pierwsi misjonarze dotarli tu dopiero na przełomie lat 40. i 50. XX wieku. Zastali wsie pogrążone w permanentnej wojnie. Administracja holenderska podjęła próby pacyfikacji łowców głów z południa wyspy, na terenach plemion Marind-Anim i Asmat powstały posterunki wojskowe. Uczestnicy wypraw po głowy byli sądzeni i karani, jednakże jurysdykcja władz kolonialnych sięgała zaledwie kilka mil od posterunku. Do początku lat 60. XX wieku tereny te znajdowały się pod kontrolą holenderską jako część Holenderskich Indii Wschodnich. Dzisiaj wsie położone na wybrzeżu Morza Arafura należą do Indonezji. Mają stały kontakt ze światem – w większości umieszczono posterunki wojska i policji indonezyjskiej, a obok wsi Asmatów wyrastają osady Indonezyjczyków przesiedlonych z Jawy i Sulawesi. Najniebezpieczniejszy region świata Południe Nowej Gwinei to jeden z najmniej przyjaznych ludziom rejonów świata. Od stóp Gór Śnieżnych po brzeg Morza Arafura ciągnie się kilkusetkilometrowej szerokości pas bagnistej nizinnej dżungli, poprzecinanej gęstą siecią rzek o mętnej wodzie, i błotnistych kanałów zamieszkanych przez krokodyle różańcowe. Codziennie słone wody przypływu wdzierają się dziesiątki kilometrów w głąb lądu. Nie ma tu żadnych dróg, nie da się uprawiać ziemi. Do osad położonych w zasięgu pływów Morza Arafura, przylepionych do błotnistych brzegów rzek i strumieni, można dotrzeć przez kilka godzin w ciągu doby, kiedy poziom wody jest na tyle wysoki, że wydrążone w pniach drzew łodzie nie utykają w błocie. Przez resztę czasu wsie są odcięte od świata. Ludzie skazani są na to, co uda im się złowić w morzu i rzekach oraz to, co zrodzi nieprzyjazna dżungla. A ta wbrew pozorom rodzi niewiele – półdzikie banany, sago i dziki tytoń – często w miejscach oddalonych o wie-le godzin drogi łodzią od wsi. Zdobywanie jedzenia zajmuje dużo czasu, wsie sprawiają przez większą część dnia wrażenie całkowicie wyludnionych. Ich mieszkańcy koczują w dżungli w pobliżu gajów palm sagowych lub na terenach łowieckich. Osady liczą na ogół kilkanaście lub kilkadziesiąt domów, skupionych wokół jeu – stojącego frontem do brzegu długiego domu mężczyzn. Jeu jest sercem wspólnoty – odbywają się tam wszystkie przygotowania do ceremonii i obrzędów. Do domu wstęp mają tylko mężczyźni – śpią tam, rzeźbią lub po prostu chronią się przed upałem i kobietami, palą tytoń. Każdy z klanów zamieszkujących wioskę ma w długim domu (lub w jednym z kilku długich domów, jeśli wieś jest większa) swoje palenisko, strzeżone przez rzeźby wyobrażające przodków. Lud Asmatów do dzisiaj fascynuje antropologów. / fot. Francois Gohier/VW PICS/Universal Images Group via Getty Images Nad paleniskiem przechowywane są należące do klanu przedmioty ceremonialne: bębny, maski i zdobyte w czasie wypraw wojennych głowy. Asmaci wyprawiali się po nie od zawsze, a w bardziej oddalonych od cywilizacji wspólnotach obyczaj ten był w skrytości kultywowany do niedawna. Jeszcze kilka czy kilkanaście lat temu zdarzało się, że ludzie znikali bez wieści, a po pewnym czasie w jednej z sąsiednich wsi pojawiały się nowe trofea. Świeżo zdobyta głowa była niezbędnym rekwizytem rytuałów inicjacyjnych, a liczba zdobytych głów stanowiła o statusie społecznym mężczyzny. Kim są kanibale Wyprawom wojennym i zdobywaniu głów towarzyszył kanibalizm. Aczkolwiek mocno osadzony w obrzędach i ceremoniach, miał on w tym rejonie bardzo prozaiczne podłoże. Ludzkie mięso stanowiło istotne uzupełnienie diety ubogiej w białko zwierzęce – człowiek, obok przypominających strusie nielotnych kazuarów, krokodyli i dzikich świń, był w dżungli Nowej Gwinei podstawową zwierzyną łowną. Ciała zabitych wrogów były ćwiartowane i sprawiane wedle reguł przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Mięso z odciętych kończyn i trzewi po upieczeniu w ogniu mieszano z mąką z sago. Tak powstawał święty chleb, którym częstowano wszystkich uczestników uczty. Wszyscy też nacierali się krwią zabitego zmieszaną z popiołem z opalonych z głowy włosów. Dzięki temu mogli się z nim zjednoczyć. Z upieczonej głowy zdejmowano skórę. Ciosem kamiennej siekiery wybijano w czaszce otwór, od tego momentu siekiera nosiła imię zabitego. Przez otwór liściem palmy można było wygrzebać mózg – zmieszany z mąką sagową i upieczony w liściu był zarezerwowany dla starszyzny. Jedno z ostatnich zdjęć Michaela Rockefellera / fot. Jan Broekhuijse Czaszka pozbawiona żuchwy (na wszelki wypadek, gdyby zmarły postanowił chcieć się zemścić) ozdabiana była plecionką z paciorków i nasion, piórami, i wieszana nad paleniskiem jako trofeum potwierdzające status społeczny zabójcy. Kanibalizm praktykowała większość mieszkańców Nowej Gwinei. Choć zakazany i surowo tępiony przez władze indonezyjskie, okazał się tak głęboko zakorzeniony w kulturze i wierzeniach, że niektóre plemiona żyjące w głębi interioru – jak chociażby Korowajowie – kultywują go do dziś. To właśnie opowieści o kanibalach przyciągają w ten nieprzyjazny rejon turystów. W dzisiejszych czasach biali mogą czuć się względnie bezpiecznie – wszystko wskazuje, że w całym XX w. w regionie zaginęło zaledwie kilku przybyszów z zewnątrz. Kto zjadł Rockefellera? Wszystko wskazuje na to, że tak. Kilka lat temu zafascynowany legendą Rockefellera amerykański reporter Carl Hoffman zaczął zgłębiać archiwalne materiały dotyczące okoliczności śmierci i poszukiwań zaginionego antropologa. Badania skłoniły go do wyprawy w poszukiwaniu ostatnich żyjących świadków tamtych wydarzeń. W 2012 r. wyruszył do Papui Zachodniej, by odsłonić skrywaną przez dwa pokolenia ponurą tajemnicę. Podróżując śladami antropologa dotarł do ostatnich żyjących w zagubionej wśród bagien wiosce świadków zdarzeń. Miejscowi potwierdzili najbardziej przerażającą wersję ostatnich chwil Rockefellera – przedstawiając dziennikarzowi osobliwą inscenizację śmierci. Fascynująca relacja z podróży i poszukiwań ukazała się kilka miesięcy temu w książce pod tytułem „Savage Harvest”. Okazało się, że po kilkunastu godzinach w wodzie, wyczerpany do granic sił Michael Rockefeller dopłynął do brzegu. Tam czekało na niego osiem długich łodzi z kilkudziesięcioma wojownikami ze wsi Otsjanep. Pech chciał, że kilka lat wcześniej holenderski patrol w ramach pacyfikacji zabił kilku mieszkańców tej osady. Teraz nadarzyła się okazja, by zabić kogoś z plemienia białych, podnosząc swój status społeczny i wykazując się wobec kuzynów i krewnych odwagą. Jak relacjonuje Hoffman, wojownik o imieniu Pep, nie zastanawiając się długo, wbił ostrze włóczni w brzuch białego. Towarzysze pomogli mu wciągnąć rzężące go Rockefellera do łodzi. Powiosłowali w stronę małej zatoczki, gdzie zgodnie z odwiecznymi prawidłami dopełnili obrzędu, ćwiartując i zjadając ciało. W ten sposób na pewien czas przywrócili zachwianą, ulotną równowagę. Rodzina Rockefellerów. Michael stoi u góry po prawej. fot. Keystone/Hulton Archive/Getty Images Czy opisana w książce historia zamyka sprawę? Wersja Hoffmana wydaje się wiarygodna i osadzona w realiach rejonu. Niestety nie ma twardych dowodów – można domniemywać, że jedna z trzech czaszek białych przywiezionych przez detektywa była w istocie czaszką Rockefellera. Mogłyby potwierdzić to badania DNA, ale tu ruch należy do rodziny Rockefellerów. Śmierć Michaela była dla nich, zwłaszcza dla siostry antropologa, olbrzymią traumą, trudno się więc dziwić, że nie chcą już drążyć sprawy i pozostawili książkę bez komentarza. Sprawdź, jak dobrze znasz europejskie stolice [QUIZ WIEDZY NATIONAL GEOGRAPHIC] Pytania 1 | 10 Jakie miasto jest na zdjęciu?
g1A7. 248 265 215 444 275 60 370 92 140
misjonarze skazani na śmierć
